0

دلایل نیاز اکولوژیست ها به سنجش از دور

سنجش از دور به عنوان یک ابزار بسیار با ارزش برای ارزیابی و مطالعه اکولوژی های سطح زمین است و تا کنون در بسیاری از متون علمی به آن صحه گذاشته شده است. برای درک بهتر چگونگی کاربرد سنجش از دور در این زمینه به قابلیت های اصلی سنجش از دور در مطالعه سیاره زمین باید اشاره کرد که عبارت اند از: مشاهده، تحلیل، اندازه گیری، تولید نقشه و پایش در طول زمان و مکان به همراه پشتیبانی از تصمیم گیری ها. در این مقاله اهمیت نقش سنجش از دور در مطالعات اکولوژی ارزیابی شده است. در صورتی که با این موضوع آشنایی ندارید، این مقاله برای شما بسیار مفید و کاربردی خواهد بود. 

قابلیت های سنجش از دور: مشاهده

یکی از قابلیت های اصلی سنجش از دور مشاهده زمین است که در متون تخصصی از آن با عنوان Observations یاد می شود. مشاهده شامل فرایند شناسایی پدیده ها و رخدادهای گوناگون در سطح زمین است. امروزه تصاویر ماهواره ای در بازه های زمانی گوناگون امکان شناسایی پدیده ها و رخدادهای مختلف را به خوبی فراهم کرده اند. به عنوان مثال تصاویر ماهواره ای روزانه امکان شناسایی آتش سوزی ها و پایش آن ها را به خوبی میسر کرده است. یا از سوی دیگر تصاویر ماهواره ای ۱۶ روزه امکان آشکارسازی تغییرات کاربری های مختلف سطح زمین را فراهم کرده است. حتی با استفاده از تصاویر ماهواره ای اقلیمی می توان تغییرات جبهه های آب و هوایی را در هر ۱ دقیقه ارزیابی نموده و بر اساس آن رخدادهای آینده را پیش بینی کرد. 

 

با استفاده از قابلیت مشاهده امکان تعیین مرز زیستگاه های مختلف (زیرمجموعه اکوسیستم) که از لحاظ گونه های تشکیل دهنده وضعیت متمایزی را دارا هستند به خوبی فراهم است. سنجش از دور برای مطالعه عارضه های طبیعی و انسانی استفاده می شود اما غالب مطالعات در زمینه های مرتبط با محیط زیست و منابع طبیعی است. با استفاده از تصاویر ماهواره ای عارضه های موجود در زیستگاه ها با جزییات گوناگون به راحتی به تصویر کشیده می شود و دید مطلوبی را از لحاظ کیفی نسبت به هریک از زیستگاه ها ایجاد می کند. در این رابطه الگوریتم های مختلفی نیز امروزه به منظور تشخیص بهتر کیفی هریک از پوشش ها توسعه داده شده است.

قابلیت های سنجش از دور: تحلیل و اندازه گیری

سنجنده های فضابرد سنجش از دور قابلیت اندازه گیری پارامترهای بیوفیزیکی مهم از قبیل توپوگرافی، نوع ابر و پوشش آن، دمای سطح آب و خاک، بارش، سرعت باد و کیفیت آب را دارند. برخی از این پارامترها بصورت مستقیم (مانند دما و توپوگرافی) و برخی دیگر بصورت غیر مستقیم محاسبه می شوند. به عنوان مثال داده های راداری برای اندازه گیری کیفیت آب بسیار کاربردی هستند. در همین راستا یکی از آلاینده های پوشش آبی لکه های نفتی هستند که در تصاویر راداری از بازتاب پایین تری نسبت به سایر پهنه های آبی برخوردار بوده و بصورت تیره تر قابل مشاهده هستند. 

 

داده های حاصل از سنجش از دور به عنوان یک ورودی ارزشمند برای بسیاری از مدل های زیست محیطی هستند. هرچقدر پارامترهای بیوفیزیکی دقیق تر اندازه گیری شوند، کارایی و دقت مدل ها نیز افزایش پیدا می کند و امکان تولید اطلاعات و پیش بینی های دقیق تر را فراهم می آورد. این اندازه گیری ها در مقیاس های محلی تا جهانی صورت می گیرد. به علاوه برخی از این مقادیر بصورت مداوم بروزرسانی شده و بصورت رایگان در دسترس کاربران است و برخی دیگر بصورت تجاری عرضه می شود. همچنین تغییرات سریعی که در کره زمین در حال رخدادن است امکان انجام عملیات های زمینی با جزییات بالا را بسیار دشوار کرده است و در این شرایط سنجش از دور به عنوان یک ابزار مناسب و مقرون به صرفه مشکل جمع آوری داده ها با دقت مناسب را به خوبی برطرف ساخته است.

قابلیت های سنجش از دور: تولید نقشه

زیستگاه ها و اکوسیستم ها از مولفه های جغرافیایی و مکانی متعددی تشکیل شده اند و حفاظت از آن ها نیازمند اخذ داده های مناسب در این زمینه است. سنجش از دور به عنوان یک ابزار علمی مفید امکان جمع آوری این داده ها را در مقیاس های گوناگون فراهم آورده است. بهترین مثال از کارایی سنجش از دور در این رابطه تولید نقشه های موضوعی است که به خوبی مولفه های مکانی و جغرافیایی مکان های مختلف را نمایش می دهد. از سوی دیگر عامل زمانی در داده های ماهواره ای شرایطی را فراهم کرده تا بتوان نسبت به آشکارسازی تغییرات هریک از این مولفه های مهم نیز اقدام نمود. 

 

نقشه های موضوعی تولید شده در سنجش از دور به چندین دسته طبقه بندی می شود و انواع بسیار گوناگون و مختلفی دارد. برخی از پرکاربردترین نقشه های قایل تولید در سنجش از دور عبارت اند از:

قابلیت های سنجش از دور: پایش زمانی و مکانی

توان تفکیک زمانی در ماهواره های سنجش از دور عاملی است که امکان تولید نقشه های چند زمانه و آشکارسازی تغییرات در طول زمان را به خوبی فراهم ساخته است. به عبارت دیگر، زمان به عنوان یک عامل کلیدی در آشکارسازی تغییراتی است که از گذشته تا کنون رخ داده و هم چنان نیز ادامه دار است. سرعت پایش تغییرات تابعی از تناوب داده های در دسترس است. در برخی از مطالعات تناوب داده ها در حد دقیقه و در برخی دیگر در حد چند روز است. 

 

مزیت بزرگ دیگر علم سنجش از دور در وسعت زمانی پوشش آن است. در حال حاضر زمین از ۵۰ سال پیش تا کنون توسط ماهواره ها پایش شده و یک آرشیو بی نظیر با قدمت بیش از ۵۰ سال. در اختیار مخققین رشته های مختلف قرار دارد. بواسط این آرشیو با ارزش از داده های ماهواره ای امکان پایش دقیق تغییرات در طی این سال ها به خوبی فراهم شده است. در حقیقت اندازه گیری تغییرات در طول زمان با استفاده از تصاویر ماهواره ای به عنوان فرایند پایش شناخته می شود. برخی از پایش های ماهواره ای کاربردی در زمینه حفاظت از محیط زیست عبارت اند از:

قابلیت های سنجش از دور: پشتیبانی از تصمیم

تصاویر ماهواره ای به عنوان داده های ورودی در فرایند های پردازشی هستند که پس از آن اطلاعات از آن ها استخراج شده و در مدل های متفاوت مورد استفاده قرار میگیرد. نتایج حاصل از مدل ها به تصمیم گیری های دقیق تر و موثر تر کمک می کند و بر اساس آن ها سیاست گذاری های جدیدی اعمال می گردد. تصاویر ماهواره ای و مدل ها بصورت ترکیبی امکان ارزیابی نقش تصمیمات مختلف از گذشته تا کنون را فراهم می کنند و از سوی دیگر کمک می کنند تا نسبت به تصمیم گیری و سیاست گذاری بهتر برای آینده اقدام شود. 

ارسال دیدگاه

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *